สำรวจโรงเรียน อ.อมก๋อย
"อมก๋อย" นี่คือ อำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงใหม่ ที่อยู่ห่างไกล การเดินทางถึงตัว อ.อมก๋อยนั้น อาจจะไม่ได้ยากเย็นนัก ถนนราดยางอย่างดีเยี่ยม แต่จากตัวอำเภอเข้าสู่ตำบล และหมู่บ้านต่างๆนี่สิ ไม่ได้สวยงามอย่างที่คิด ยิ่งหน้าฝนแล้วยิ่งไปกันใหญ่ แต่นั้นแหละครับ เราต้องการเข้าไปเห็นมุมมองตรงจุดนั้น มุมที่เราเชื่อว่า เราจะสามารถทำสิ่งดีๆได้บ้าง อาจจะไม่ได้มากมายอะไร แต่อย่างน้อยก็ได้ทำ
เราเดินทางออกจาก กทม กลางดึก ด้วยรถกระบะ 2 คัน กับชายหนุ่ม 7 คน มาถึง อ.เถินใรรุ่งเช้า และเราแวะพักหาของกินรองท้องกันที่นี่ ชายหนุ่มบางคนเกือบได้เป็นเขยที่นี่ซะแล้ว จากนั้นก็ออกเดินทางต่อกันมุ่งหน้าสู่ อำเภออมก๋อย ผ่าน อ.ลี้ ทะเลสอบดอยเต่า ออบหลวง เรามีข้อมูลของโรงเรียนบ้างพอสมควร แต่เส้นทางก็ดูจะไม่ง่ายนัก เราจึงแวะสอบถามเส้นทางจาก
หน่วยเฉพาะกิจ กรมทหารพรานที่ 36 ใน อ.อมก๋อย พี่ๆที่นี่ใจดีมากๆครับ ให้ข้อมูลเราได้มากเลยครับ ทำให้จุดหมายเราแคบลง และมุ่งหน้าสู่พื้นที่ได้ง่ายขึ้น
หลังจากได้ข้อมูลมาพอสมควร เราก็ได้ประชุมกันพักใหญ่เรื่องพื้นที่และเส้นทาง เพราะเป้าหมายที่เรามีมาบวกกับข้อมูลที่นี่ เป็นเส้นทางที่ไม่ได้ไปทางเดียวกัน แต่ไม่เป็นไรเราคิดว่า เราน่าจะพอมีเวลาในการสำรวจพื้นที่ในครั้งนี้ และตัดสินใจมุ่งหน้าไปทาง อ.สบโขงก่อน เป๋าหมายเบื่องต้นคือ
"ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา แม่ฟ้าหลวง บ้านผาผึ้ง" เส้นทางพอหลุดตัวอำเภอไปสักพักจากนั้นก็เป็นทางลูกรังเลยครับ ช่วงนี้การเดินทางค่อนข้างสะดวกพอสมควรครับ เพราะห่างฝนไปนาน เจอแต่ฝุ่นตลอดทาง จากอมก๋อยเราใช้เส้นทางบ้านดอย ถึงหน่วยจัดการต้นน้ำขุนแม่หาด รวมประมาณ 25 กิโลเมตร เป็น 25 กิโลเมตรที่โหดร้ายมากๆ ขึ้นเขา ลงเขา โค้งแล้วโค้งเล่า สะเทือนไปทั้งตัว ปวดเมื่อไปทั้งร่างกาย จนต้องสลับกันนั่งหน้ากับพี่อีกคน ไม่งั้นอวกแตกแน่นอน พวกเราแวะพักและสอบถามเส้นทางกันที่นี่อีกครั้งเพื่อความแน่ใจ จากนั้นก็ออกเดินทางต่อมุ่งหน้า อ.สบโขง ซึ่งก็อีกไม่ไกลแล้ว เราใช้เวลาเกือบๆหนึ่งชั่วโมงก็มาถึง อบต.สบโขง แน่นอนเราแวะและสอบถามเส้นทางกันอีกครั้ง จาก อบต.สบโขง ไปบ้านผาผึ้งก็ไม่ไกลมากประมาณ 10 กิโลเมตร ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมงครับ วันนี้เราไม่เจอคุณครู เพราะคุณครูลงไปคุมสอบข้างล่าง จากการสอบถามคนดูแลที่นี่ นักเรียนที่นี่น้อยมากเพียง 13 คน มีคุณครูสอนอยู่ 2 ท่าน ศูนย์นี้ค่อนข้างเล็กครับ ก็เป็นข้อมูลไว้ครับ ถ้ามีโอกาสเราก็อยากแวะมาเยี่ยมเยียนกันอีก ตอนนี้เย็นมากแล้วพวกเราตัดสินใจกลับไปที่ อบต สบโขง กันอีกครั้ง เพื่อตั้งหลักพร้อมกับรวมรวมข้อมูลต่างๆของวันนี้ และประชุมกันต่อไปว่าพรุ่งนี้จะไปทิศทางไหนต่อไป....
ประมาณหนึ่งชั่วโมงจากบ้านผาผึ้ง เราก็กลับมาถึง อบต.สบโขงกันอีกครั้ง คืนนี้ขอพักที่นี่กันก่อนละครับ ขอบคุณเจ้าหน้าที่ อบต.สบโขงมากๆเลยนะครับที่อำนวยความสะดวกให้ครับ ค่ำคืนนี้ถึงแม้ว่าจะมีแสงสว่างจากไฟฟ้า แต่บรรยากาศก็ยังรู้สึกวังเวงชอบกล ยิ่งดึกก็ยิ่งเงียบ ลมพัดเบาๆ ไม่หนาว ไม่ร้อน กำลังดี หลังจากพวกเราทานข้าวและทำภารกิจส่วนตัวกันเรียบร้อย ก็ได้เวลามานั่งพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวในวันนี้ที่ผ่านมา ซึ่งข้อมูลที่เราได้ในวันนี้ยังน้อยและไม่เพียงพอตามเป้าหมาย ซึ่งแน่นอนเราต้องศึกษาเส้นทางเพิ่ม โรงเรียน และแน่นอนขาดไม่ได้คือที่พักที่ควรจะไม่ไกลจากโรงเรียนมากนัก โชคดีที่ทาง อบต.สบโขงมีอินเตอร์เน็ต ทำให้พวกเราศึกษาเส้นทางได้ง่ายขึ้น จนในที่สุดเราก็ได้เส้นทางและเป้าหมายที่ทุกคนเห็นด้วย และเราจะเดินทางกันต่อในวันรุ่งเช้า เอาละแยกย้ายกันพักผ่อนดีว่า วันนี้เดินทางเหนื่อยกันพอสมควร โยกกันมาทั้งวัน ต่างคนต่างเดินเข้าเต็นท์ผมเองก็เช่นกัน และก็คิดในใจปิดไฟดีไหมนะ ขนาดเปิดยังวังเวง ถ้าปิดจะขนาดไหนกัน สุดท้ายก็ตะโกนถามซะหน่อย คำตอบขัดใจมากๆ "ปิดไปเลย" ในกลางดึกที่ดูเงียบ ทุกคนหลับสนิท มีเสียงคำรามเบาๆ จากเต็นท์ทุกหลัง เสียงนั้นไม่ได้ทำให้ผมรู้สึกอะไรหรอกครับ แต่เสียงที่ผมคิดว่าไม่น่าจะมีในกลางดึกของคืนนี้คือ....
"ใครเดินไปมาข้างเต็นท์ผม"........ ไม่ได้ยินคนเดียว และไม่ใช่พวกเราล้านเปอร์เซนต์
การเดินทางยังมีต่อในกระทู้ถัดไป....เร็วๆนี้ประวัติข้อมูลศูนย์และหมู่บ้านศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” บ้านผาผึ้ง ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 6 ตำบลสบโขง อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ได้สำรวจและจัดตั้งเป็นศูนย์การเรียนอย่างเป็นทางการ เมื่อปี พ.ศ.2548 และเริ่มก่อสร้างอาคารเมื่อปี พ.ศ.2549 โดยได้รับงบประมาณจากโครงการ O.E.D.P. และหน่วยงานต้นสังกัด สำนักงานการศึกษานอกโรงเรียนและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ในการสร้างศูนย์การเรียนชุมชนบ้านผาผึ้ง ทางคณะครูและชาวบ้านในพื้นที่ได้ร่วมแรง ร่วมใจกันก่อสร้างศูนย์การเรียนชุมชนอย่างดียิ่ง และได้เปิดศูนย์การเรียนอย่างเป็นทางการเมื่อ เดือน ตุลาคม พ.ศ.2552 เป็นต้นมา ปัจจุบันมีนักเรียนทั้งหมด 13 คน และคุณครู 2 คน
บ้านผาผึ้งตั้งอยู่หมู่ที่ 6 ตำบลสบโขง อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ชุมชนเป็นเผ่ากะเหรี่ยง บ้านผาผึ้งมีเป็นภาษากะเหรี่ยงว่า
"เก่อแนแล" ซึ่งแปลว่า
"ผาผึ้ง" ชาวบ้านอพยพมาจากบ้านอูแจะ นานกว่า 60 ปีมาแล้วเนื่องจากใกล้ถิ่นทำนา ทำไร่และแม่น้ำลำคลองอุดมสมบูรณ์ โดยมีครอบครัว นายมอจอแฮ ยิ่งคุณจัตุรัส มาอยู่เป็นครอบครัวแรก ต่อมาเริ่มมีชาวบ้านอพยพเข้ามาเพิ่มขึ้นจากบ้านอูแจะและบ้านห้วยแห้ง ชาวบ้านตั้งบ้านเรือนอยู่ในหุบเขา มีป่าล้อมรอบ มีภาษาที่ใช้คือ ภาษากะเหรี่ยง (โปว์) นับถือศาสนาพุทธ/ผี และคริสต์ มีอาชีพทำไร่ข้าว ทำนา เลี้ยงสัตว์ไว้กินและขาย
อาณาเขตติดต่อทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านอูแจะ ตำบลสบโขง
ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านแม่โขง ตำบลนาเกียน
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านห้วยแห้ง ตำบลสบโขง
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านแม่สะเต ตำบลสบโขง
การเดินทางจากอมก๋อย สีแยกหอมด่วน เราใช้เส้นทางบ้านดอย สังเกตุตรงสีแยก จะมีป้าย อบต.ยางเปียง และ อบต.สบโขง เราเข้าไปทางนั้นเลยครับ ขับไปเรื่อยให้สังเกตป้าย หน่วยจัดการต้นน้ำขุนแม่หาด รวมประมาณ 25 กิโลเมตร จากนั้นมุ่งหน้าไป อ.สมโขง ผ่านบ้านลานหลวง บ้านแม่หลองหลวง และอบต สบโขง พแเลยทางเข้า อบต.ไป เราก็จะเห็นป้ายบอกทางเลี้ยวขวาไปบ้านผาผึ้งอีกประมาณ 10 กิโลเมตร ก็จะถึง "ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” บ้านผาผึ้ง" รวมระยะทางประมาณ 40 กิโลกว่าๆ เส้นทางเป็นทางลูกรังต้องใช้ระกระบะเท่านั้นครับ ถ้าเป็น 4x4 ได้ยิ่งดีครับ
สอบถามเพิ่มเติม
อบต.สบโขง โทร.086-4203270
หน่วยเฉพาะกิจ กรมทหารพรานที่ 36 โทร. 053-467189
ภาพการเดินทางบางส่วนของ กาลครั้งหนึ่ง